VÀI NÉT VỀ HAMILTON ~ Bài giảng chuyên đề Lý thuyết đồ thị

William Rowan Hamilton (4 tháng 8 năm 1805 – 2 tháng 9 năm 1865) là một nhà toán học, vật lý và thiên văn học người Ireland. Sinh ra tại Dublin, Ireland, ông đã cho thấy trí tuệ siêu phàm của mình rất sớm; khi mới 5 tuổi, ông đã có thể nói thông thạo tiếng Latin, Hy Lạp và Do Thái. Vào năm 13 tuổi, nhà toán học tương lai này đã có thể nói được 13 thứ tiếng khác nhau, bao gồm tiếng Phạn, Ba Tư, Ý, Ả Rập, Syria, tiếng địa phương Ấn Độ… Không chỉ thể hiện trình độ về ngôn ngữ, Rowan Hamilton còn bộc lộ tài năng về toán học từ rất sớm. Ở tuổi 15, Hamilton đã phát hiện ra các lỗi trong khi nghiên cứu về công trình của nhà toán học nổi tiếng người Pháp Pierre Simon.

William Rowan Hamilton (1805-1865)

(Nguồn: https://slate.com/technology/2016/10/we-should-celebrate-hamilton-day-a-mathematical-holiday-on-oct-16.html)

Rowan Hamilton đã có những đóng góp quan trọng trong việc phát triển quang học, động lực học, toán học, hình học và đại số. Khám phá của ông về các quaternion, một phương pháp được sử dụng cho không gian ba chiều trong toán học và cơ học, là công trình nổi tiếng nhất. Công trình của ông rất quan trọng trong sự phát triển của cơ học lượng tử. Hamilton cũng là người đầu tiên đưa ra các thuật ngữ toán học như vectơ, tính kết hợp (của phép cộng và phép nhân). Ông là nhà toán học vĩ đại nhất được phong tước Hiệp sĩ ở Ireland vào năm 1835.

Khái niệm về đường đi và chu trình Hamilton được đưa ra bởi William Rowan Hamilton vào năm 1856, sau khi ông thiết một trò chơi trên khối đa diện 20 đỉnh, 30 cạnh, 12 mặt, mỗi cạnh là một ngũ giác đều và người chơi cần chọn các cạnh để thành lập một đường đi qua 5 đỉnh cho trước (còn gọi là trò chơi Icosian). Bài toán tổng quát được Hamilton đưa ra là: Tìm một chu trình đơn đi qua tất cả các đỉnh trên đồ thị, mỗi đỉnh đúng một lần sau đó quay trở về điểm xuất phát. Cho đến nay, bài toán này vẫn chưa có lời giải đối với trường hợp đồ thị tổng quát.